Krzyż Harcerski
Odznaka organizacyjna wzorowana kształtem na orderze "Virtuti Militari". Projekt krzyża opracował w 1912 r. Ks. Kazimierz Lutosławski, jeden z ówczesnych czołowych działaczy skautowych i jeden z założycieli harcerstwa w zaborze rosyjskim. Krzyż przyjęła jako swoją odznakę działająca nielegalnie w Warszawie Naczelna Komenda Skautowa obejmująca swym zasięgiem byłe Królestwo Polskie.
Odznaka posiada szeroką wewnętrzną symbolikę. Wieniec laurowy i dębowy symbolizuje męstwo i zwycięstwo. Istnieją też interpretacje, że ma przedstawiać siły i umiejętności lub wiedzę i sprawność. Środkowe koło jest symbolem doskonałoś. Promienie rozchodzące się spod lilijki oznaczają, że harcerstwo stara się objąć swym oddziaływaniem jak najszersze kręgi młodzieży. Dawniej tłumaczono też, że jest to światło gwiazdy przewodniej symbolizujące fragment łacińskiej maksymy - "ku gwiazdom". Krzyż sam oznacza drugi jej człon - "przez trudy", czyli poprzez pokonywanie własnej słabości, aż po gotowość do walki i poświęceń dla ojczyzny. Na poziomych ramionach krzyża umieszczono hasła ma symbolizować wybrzeże Morza Bałtyckiego, gdzie harcerzy ma być tyle ile ziaren piasku. Wiązanie wieńca laurowego z dębowym ma symbolizować jedność wszystkich harcerzy. Od wiązania odchodzą trzy trzy żołędzie dębowe symbolizujące trzy Powstania Śląskie. W centrum krzyża umieszczona jest lilijka, symbolizująca podążanie w kierunku dobra. Na ramionach lilijki umieszczono dwie gwiazdki oznaczające oczy harcerza, który cały czas powinien być czujny i spostrzegawczy.
Dawniej krzyże były numerowane, a numer wpisywano do legitymacji. Po wybuchu I wojny światowej w skautingu działającym na obszarze zaboru rosyjskiego nastąpił rozłam. Komenda Skautowa w Warszawie, która już w tym czasie przekształciła się w Naczelną Komendę Skautową (NKS), używała krzyża jako odznaki podległych sobie drużyn. Na obszarach zaboru rosyjskiego, zajętych w wyniku działań wojennych przez wojska austriackie powstała Polska Organizacja Skautowa (POS) złożona w większości z byłych podkomendnych NKS. POS, który współpracował z Legionami używał jako odznaki lilijki. Gdy w listopadzie 1916r. nastąpiło połączenie czterech działających w dawnym zaborze rosyjskim czterech organizacji skautowych w Związek Harcerstwa Polskiego nowa organizacja przyjęła dwie odznaki, tzn. lilijkę i krzyż jako swoje. Powstałe po listopadzie 1918r. Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz, że Krzyż Harcerski jest jedyną odznaką organizacji cywilnej, którą wolno nosić na mundurze wojskowym. Krzyż harcerski dotrwał do naszych czasów w niezmienionym pierwotnym kształcie.
Lilijka Harcerska
Odznaka noszona tradycyjnie na nakryciu głowy przez harcerzy i instruktorów. Może być także noszona zamiast krzyża nad lewą kieszenią munduru w przypadku odbywania próby na krzyż. Instruktorzy noszą złotą lilijkę, a pozostali harcerze lilijkę w kolorze srebrnym.
Stylizowana w różny sposób jest używana w większości męskich organizacji skautowych na świecie. Organizacje żeńskie używają koniczyny. W Polsce lilijka obowiązywała zarówno organizację męską, jak i żeńską. Po raz pierwszy liljka pojawiła się u nas na Krzyżu Harcerskim. Następnie używała jej jako odznaki podstawowej, powstała w 1915r. w Piotrkowie Polska Organizacja Skautowa.
Lilijka harcerska wzorowana jest na lilii burbońskiej (lilie były herbem dynastii Kapetyngów, królów Francji, skąd przeszły do herbu państwowego), oznaczając czystość intencji i czynów. Poza tą interpretacją stosowano w harcerstwie inną. Kształt lilijki harcerskiej wobec jej podobieństwa do igły kompasu ma symbolizować igłę magnetyczną busoli. Oznacza że harcerz zawsze kieruje się Prawem Harcerskim.
W 1927r. umieszczono na ramionach lilijki skrót haseł filareckich - litery: "O" - Ojczyzna, "N" - Nauka, "C" - Cnota. Na zwieńczeniu napis "ZHP". Skrót ONC istniał na lilijce do 1965. Wówczas decyzjami nowego regulaminu zmieniono zarówno kształt lilijki, jak i usunięto z niej napisy. VII Zjazd ZHP, odbyty w 1981r. przywrócił tradycyjne oznaczenie oraz wygląd lilijki harcerskiej.
WAGGGS i WOSM
KONICZYNKA SKAUTOWA :
Oficjalny symbol WAGGGS, noszony przez wszystkie członkinie tej organizacji. Złota koniczynka na jasnoniebieskim tle symbolizuje słońce, które świeci na wszystkie dzieci na świecie. Trzy listki symbolizują trzy części przyrzeczenia skautowego (służbę Bogu i ojczyźnie, służbę innym i przestrzeganie prawa skautowego). Dolna część koniczynki symbolizuje igłę magnetyczną kompasu, który wskazuje drogę, natomiast dwie gwiazdki na jej ramionach oznaczają prawo i przyrzeczenie.
LILIJKA SKAUTOWA:
Symbol członków WOSM. Jest to fioletowa odznaka z lilijką w środku, otoczoną przez kawałek liny związany za pomocą węzła płaskiego. Lilijka jest średniowiecznym symbolem używanym przez Baden-Powella w armii brytyjskiej dlazwiadowców, która następnie została zmodyfikowana dla skautingu. Strzałka reprezentuję igłę kompasu wskazującą na północ i jest rozumiana jako symbol służby i jedności. Trzy ramiona lilijki reprezentują trzy obowiązki: wobec Boga, ojczyzny i innych. Dwie pięcioramienne gwiazdki oznaczają prawo i przyrzeczenie, a ich 10 ramion prawo skautowe. Skuwka lilijki symbolizuje jedność i łączność rodziny skautów i Światowego Ruchu Skautowego.
Prawo, Przyrzeczenie i Hymn ZHP..
Prawo Harcerskie
1. Harcerz sumiennie wypełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy
3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.
5. Harcerz postępuje po rycersku.
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym.
8. Harcerz jest zawsze pogodny.
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
10.Harcerz jest czysty w myśli, mowie i uczynkach: nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.
Przyrzeczenie Harcerskie
Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną / posłusznym Prawu Harcerskiemu.
Pierwsza publikacja tekstu Prawa nastąpiła we Lwowie 1 listopada 1911 r. dla działającej tam Związkowej Komendy Skautowej i jej drużyn. Powyższe Prawo zostało przyjęte przez XXVIII Zjazd ZHP 9 grudnia 1990 r., a Przyrzeczenie przez Nadzwyczajny Zjazd ZHP 10 czerwca 1995 r. Poniżej fragment Uchwały tego Zjazdu w sprawie zmian w Statucie:
"Służbę Bogu rozumiemy tak, jak jest ona definiowana w Konstytucji Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (WOSM). Wiąże się ona nierozerwalnie z akceptacją wszystkich naczelnych wartości duchowych, takich jak Prawda, Dobro, Sprawiedliwość czy Piękno. Jest to, obok służby Polsce i bliźnim, podstawa naszego ruchu."
Hymn ZHP
1.Wszystko co nasze, Polsce oddamy,
W Niej tylko życie, więc idziem żyć.
Świty się bielą, otwórzmy bramy,
Rozkaz wydany: Wstań w słońce idź!
ref.
Ramię pręż, słabość krusz,
ducha tęż, Ojczyźnie miłej służ!
Na jej zew, w bój czy trud,
pójdzie rad harcerzu polskich ród!
2.Czynem bogaci, myślą skrzydlaci
z płomiennych serc uczyńmy grot.
Naprzód wytrwale! Śmiało! Zuchwale!
W podniebne szlaki skierujmy lot.
3.Po Ziemi naszej roześlem harcerzy,
pobudka zabrzmi: Zbudź się! Prawdzie służ!
I wszystko wstanie, w krąg się rozszermierzy,
by Matkę Polskę chronić od burz.
W pierwszym numerze (15.10.1911) lwowskiego "Skauta" ukazał się wiersz Ignacego Kozielewskiego "Marsz Skautów". Wiersz ten do znanej melodii pieśni "Na barykady", dostosowała Olga Drahonowska, dopisując również refren: "Ramię pręż...". Pierwsza publikacja pieśni wraz z nutami miała miejsce też w "Skaucie" (30.10.1912). Treść wiersza uległa przeróbkom. Pierwszym hymnem harcerskim była "Rota" do słów Marii Konopnickiej, jednak pieśń "Wszystko co nasze..." zyskała szybko dużą popularność i w 1918 roku została uznana za Hymn Harcerski. Po uzyskaniu niepodległości zastąpiono oryginalne słowa "zerwiem kajdany" na "otwórzmy bramy". W 1977 roku wprowadzono do hymnu nową, drugą zwrotkę pióra Jerzego Majki ("Socjalistycznej..."). VII Zjazd ZHP (1981) przywrócił dawny, mający już 80-letnią tradycję, tekst.
Tradycyjne pozdrowienie harcerskie. Ma przypominać o konieczności stałej gotowości do czynu, służby dla Ojczyzny, pracy dla innych i nad sobą. Pozdrowienie to wprowadziła do polskiego skautingu w 1912r. 3 Lwowska Drużyna Żeńska im. Emilii Plater założona (w 1911r.) przez Olgę Drahanowską - Małkowską. Drużyna ta (pierwsza polska drużyna żeńska) organizuje w lipcu 1912r. również pierwszy w dziejach obóz żeński. Na tym obozie postanowiono zastąpić używane wówczas w skautingu pozdrowienie "Czołem !", przejęte od Towarzystwa Sokół, obowiązującym do dzisiaj "Czuwaj !". Uznano bowiem, że w pozdrowieniu sokolim jest element czołobitności, uległości, że pochodzi ono od "chylę czoła", "padam czołem" itp. Pozdrowienie używane początkowo przez 3 Lwowską Drużynę szybko rozpowszechniło się w pozostałych drużynach skautowych i przyjęte zostało jako oficjalne przez cały polski skauting. Przejął je powstały w 1918r. Związek Harcerstwa Polskiego.
Zawołanie "Czuwaj!"
