II Drużyna Harcerska im. Ryszarda Snarskiego powstała w 2009 roku z inspiracji nauczycielki historii Anny Paniszewej, która zaczęła poszukiwać kandydata na drużynowego. Nauczycielka języka polskiego z Polskiej Szkoły Społecznej im. I. Domeyki w Brześciu, która wcześniej była członkiem I DH im. Ryszarda Snarskiego, Olga Szywiel przyjęła propozycję i zaprosiła na pierwszą zbiórkę swoich uczniów. Początkowo w drużynie było 12 osób w dwóch zastępach: męskim i żeńskim . Po wyjeździe drużynowej do Polski w 2010 r. trzeba było poszukać nowej drużynowej. Nauczycielka Maria Drążkiewicz sprawowała tę funkcję do 2011 r. W tym czasie na liderów wyrośli Andrzej Turko – przyboczny, Marina Głazowa – zastępowa, Stanisław Zamana – zastępowy. Pierwszymi działaniami harcerzy było sprzątanie polskich cmentarzy w Brześciu, sprowadzanie do Brześcia Betlejemskiego Światła Pokoju (2009 – Światło przybyło z Baranowicz, w 2010 i 2011 – z Grodna, 2012, 2013, 2014 – z Terespola) i udział w projekcie IPN „Opowiem ci o wolnej Polsce”, wynikiem którego było nakręcenie  filmu o Ariadnie Teleman – członkini Związku Obrońców Wolności w Kobryniu.

          Pamięć człowieka stanowi fundament jego tożsamości, a pamięć społeczna jest fundamentem tożsamości narodowej. Poszukiwania informacji o represjonowanych młodych Polakach z Brześcia, którzy  stawiali opór władzy komunistycznej w latach 1945-49, a także o późniejszych ich losach, przyczyniło się do wykreowania celu istnienia drużyny harcerskiej, którym zostało odrodzenie polskich tradycji narodowych u młodzieży polskiego pochodzenia z Brześcia, krzewienie polskości, a także kontynuowanie polskiej tradycji narodowej.

           Latem 2010 roku poprzez opiekunkę Annę Paniszewą, która zorganizowała wyjazd harcerzy z Brześcia na Zlot Stulecia do twierdzy w Modlinie, został nawiązany kontakt z Ewą Snarską – wdową po Ryszardzie Snarskim, która przekazała cenne informacje o patronie drużyny oraz film TVP – „Workuta”. Był to film dokumentalny o podróży Ryszrda Snarskiego do byłego obozu pracy za kołem podbiegunowym, w którym młodzi Polacy z Brześcia odbywali karę za swoją postawę patriotyczną po zagarnięciu ziem polskich przez ZSSR po zakończeniu II wojny światowej. Wywiad z panią Ewą Snarską oraz materiały filmu „Workuta” zostały wykorzystane w późniejszym filmie nagranym przez harcerzy o Ryszardzie Snarskim: „Byliśmy uczciwi, czyści i odważni…”.

           6 stycznia 2011 r. odbyła się pierwsza rozmowa przez skype z Leonardem Konikiewiczem, zastępcą dowódcy ZOW, który mieszkał w Jonson-City w Stanach Zjednoczonych i autorem książki „Szlakiem Nieposłusznych” o historii ZOW. Rozmowa przyczyniła się do odnalezienia cennych wspomnień Leonarda Konikiewicza, które później zostały przekazane do Brześcia i opublikowane w „Brzeskich Dziennikach” w 2011 r. Harcerze przeprowadzili rozmowę przez skype z Leonardem Konikiewiczem, zadawali pytania związane z funkcjonowaniem ZOW w Brześciu.

            Latem 2011 roku odbyła się wyprawa harcerzy do Gdańska na spotkanie z Ewą Snarską, która specjalnie przybyła z Kanady na to spotkanie. Pani Ewa Snarska zaprowadziła harcerzy na cmentarz Srebrzysko w Gdańsku, gdzie znajdują się groby Ryszarda Snarskiego i Zygmunta Stachowicza – dowódcy ZOW w Brześciu. Harcerzy postawili wartę honorową przy grobie Ryszarda Snarskiego. Podczas trzydniowego pobytu w Gdańsku harcerze spotkali się z Gromadą Zuchową z Gdyni, zobaczyli, jak funkcjonuje Dom Harcerza w Gdyni, wysłuchali wspomnień pani Heleny Stachowicz o Zygmuncie Stachowiczu – dowódcy ZOW w Brześciu. Te materiały zostały później wykorzystane w filmie o Ryszardzie Snarskim, a także w publikacji „Brzeskie Dzienniki”. Odbyło się spotkanie i z Natalią Zarzycką – członkinią ZOW w Brześciu, która w tym czasie odpoczywała w Sopocie i też udzieliła wywiadu harcerzom.

            Latem 2011 r. odbył się wyjazd na obóz harcerski do Ocypla, organizatorem tego obozu był Adam Czetwertyński z KG ZHP z Warszawy. Uczestniczyło w nim 4 harcerzy: Marina Głazowa , Andrzej Turko, Stanisław Zamana i Alicja Pryczynicz oraz opiekunka Irena Russkina . Wszyscy otrzymali Krzyże Harcerskie ( były to pierwsze krzyże w drużynie). Jesienią znów odbyły się wybory. Drużynową została Anna Bielawska. Ale z powodów rodzinnych jej kadencja była bardzo krótka. W tym samym , 2011, roku postanowiono, że sami będziemy przeprowadzali zbiórki. Były to zbiórki zastępów. Marina Głazowa ze Stanisławem Zamaną wspólnie prowadzili drużynę. Oni nadal byli zastępowymi. Andrzej Turko - przybocznym .

            Dla stałego funkcjonowania drużyny harcerskiej stała  się widoczna potrzeba zorganizowania Gromady Zuchowej. Taka Gromada została zorganizowana przez druhnę Annę Polijechową w roku 2011. Latem 2011 dzięki dofinansowaniu Polskiej Szkoły im. I. Domeyki Irena Russkina, Anna Polijechowa i Anna Paniszewa zorganizowały I Obóz Zuchowy, po którym Gromada zaczęła się nazywać „Zające na Łące”. Później obozy odbyły się w roku 2012 i 2014. Opiekunką tej Gromady od pierwszych dni jej istnienia jest pani Irena Russkina, która prowadzi cotygodniowe zbiórki zuchów w ciągu roku szkolnego, organizuje imprezy, koncerty i uczy śpiewać polskie pieśni zuchów. Działalność Gromady Zuchowej sprzyjała popularności ruchu harcerskiego w Brześciu. Obecnie Gromada liczy 45 dzieci, uczących się przez zabawę polskich tradycji i kultury.

            Latem 2012 r. 9 harcerzy z Brześcia pojechało do Stężycy na trzytygodniowy obóz harcerski. (Podobne obozy zorganizowano w roku 2013 – uczestniczyło wtedy 14 harcerzy z Brześcia i w roku 2015 – 23 harcerzy). Latem 2012 r. 10 harcerzy było na dwutygodniowym obozie harcerskim w Polańczyku na zaproszenie Stowarzyszenia Przyjaciół Polaków na Wschodzie z Tarnobrzegu (także 10 harcerzy wyjeżdżało do Olchowca Bieszczadzkiego  w roku 2013), a także w Radziwoniszkach pod Lidą na zaproszenie druhny Heleny Bielaczkowej 6 harcerzy było na pięciodniowym obozie. Także jeszcze jedna 4-osobowa grupa harcerzy wyjeżdżała w sierpniu 2012 r. na obóz do Białegostoku. Po obozach, we wrześniu, odbyły się wybory. Drużynowym został wybrany Andrzej Turko, przyboczną - Weronika Komarowa. Marina Głazowa pozostała zastępową. Drużyna liczyła w tym czasie 37 harcerzy. Po kilku dniach ze względu na brak odpowiedniej sali do zbiórek postanowiono stworzyć jeszcze jedną drużynę - III. Na następnym spotkaniu drużyny harcerzom zaproponowano wybór drużynowego i podział na dwie drużyny. W ten sposób drużyna podzieliła się na dwie części. W roku szkolnym 2012/13 już pracowały dwie drużyny im. Ryszarda Snarskiego – II oraz III. Na czele II DH stanął Andrzej Turko, a na czele III DH – Marina Głazowa.

            Także w roku 2012 z inspiracji drużynowego Andrzeja Turko powstał pierwszy kwartalnik harcerski w Brześciu – „Harcerz Brześcia”, który wydawany już jest czwarty rok. Przez trzy lata redaktorem kwartalnika był Andrzej Turko, od roku 2015 tę funkcję pełni Anna Paniszewa. Kwartalnik wydawany jest  w języku polskim w brzeskiej drukarni, promuje ideały harcerstwa w Brześciu, jest sposobem na aktywizację młodzieży polskiego pochodzenia.

            Po wyjeździe Andrzeja Turko na studia w Polsce młodzież wybrała na drużynowego Dymitra Charko, który pozostawał na czele drużyny przez dwa lata. Pomagał mu jako zastępowy Paweł Michalczuk. Drużyna prowadziła dość aktywną działalność – przeprowadziła konkurs wiedzy o Romualdzie Traugutcie w styczniu 2013 r., odbyła wyjazd szlakiem R. Traugutta i powstania styczniowego 21 stycznia 2013 r., uczestniczyła w konkursach pieśni patriotycznych, pracowała na cmentarzach polskich w Brześciu, brała czynny udział w brukowaniu Placu Romualda Traugutta w Szostakowie i w uroczystościach 5 sierpnia 2014 r., kiedy została poświęcona tablica ku czci R. Traugutta oraz ozdobny krzyż, ufundowane przez Konsulat Generalny RP w Brześciu i umieszczone na Placu Traugutta w Szostakowie. Drużyna uczestniczyła we wspólnym biwaku z Rajdem Katyńskim obok Placu R. Traugutta w sierpniu 2014 r. Drużyna uczestniczyła w Konferencji w IPN na temat historii ZOW w Brześciu (wyjazd do Warszawy 28 sierpnia 2014 r. na konferencję został ufundowany przez Rajd Katyński). Drużyna nawiązała kontakt z harcerzami z Janowa Podlaskiego (drużynowa Agnieszką Żuk )i dwa razy w ciągu roku ( wiosną podczas jarmarku  1 maja i jesienią podczas rekolekcji harcerskich na „Andrzejki”) jeździła na spotkania integracyjne. Drużyna gościła delegację z Janowa podczas zbiórki we wrześniu 2014 r.

      Dzięki inspiracji konsula Roberta Nowakowskiego z KG RP w Brześciu drużyna zorganizowała Akademię z okazji 500. rocznicy bitwy pod Orszą w 2014 r.

     1 marca 2015 r. harcerze wraz z opiekunką Anną Paniszewą zorganizowali Akademię związaną z  Dniem  Żołnierzy Wyklętych, na której wysłuchali wspomnień Wacława Trzeciaka, członka ZOW w Peliszczach, który opowiedział o latach życia obozowego.

       23 maja 2015 r. harcerze z drużyny uczcili pamięć ostatniego powstańca styczniowego ks. gen. Stanisława Brzóski podczas wyjazdu do Sokołowa Podlaskiego, gdzie odbyła się Jego kaźń 150 lat temu. Później harcerze brali udział w Dniach Społecznych w Brześciu poświęconych  ks. generałowi. Obecnie trwa akcja przygotowawcza do postawienia krzyża pamięci  ku czci ks. generała Stanisława Brzóski w Brześciu, gdzie w tutejszej twierdzy w nieznanym nam miejscu został pochowany na rozkaz władzy zaborczej tak, żeby nikt nie mógł złożyć kwiatów lub zapalić zniczy ku Jego czci.

          Latem 2015 r. harcerze wyjeżdżali na kolejny obóz harcerski do Stężycy. Tym razem było ich 23 z obu drużyn harcerskich im. Ryszarda Snarskiego.

          W październiku 2015 roku ponownie zostały przeprowadzone wybory. Drużynową została Elżbieta Szumowiec. Przybocznym - Władysław Szyszacki .  W tej chwili drużyna również aktywnie działa, bierze udział w wielu imprezach, konkursach, wyjazdach, obozach, dniach społecznych. Została uruchomiona strona http://brzesc.wix.com/2bdh autorstwa Elżbiety Szumowiec. Drużyna ma ambitne plany na bieżący rok szkolny, np.: Akademia ku czci Armii Krajowej, spotkania z wybitnymi Polakami, wyjazdy do Polski i do miejsc polskiej pamięci narodowej na Białorusi i w Polsce.

           Naszym zadaniem jest propagowanie ideałów harcerskich w społeczeństwie białoruskim oraz praca nad własnym doskonaleniem.

Anna PANISZEWA, Elżbieta SHUMOWIEC