top of page

Stopnie Harcerskie

SYSTEM STOPNI HARCERSKICH

Rola stopnia w metodzie harcerskiej

Dla harcerki i harcerza stopień jest wyzwaniem, przeszkodą do pokonania, może nawet swoistym celem interesującym dlatego, że jego osiągnięcie jest powszechnie dostrzeżone i akceptowane.

Czas zdobywania stopnia nazywamy próbą, bo daje możliwość sprawdzenia siebie, wykazania się
w konkretnym działaniu postawą, wiedzą i umiejętnościami. Próba na stopień jest dla harcerza przeżyciem pobudzającym do pracy nad sobą w kierunku określonym wymaganiami stopnia.

Dla drużynowych stopnie harcerskie są narzędziem wychowawczym czyli środkiem, przez który realizuje się program harcerskiego wychowania.

Przez stopnie drużynowi kierują zainteresowanie harcerek i harcerzy na sprawy i czynności, które same
w sobie nie zawsze są atrakcyjne, a które dla pełnego rozwoju osobowości trzeba poznać i zrozumieć. Do takich problemów należy np. zdobywanie wiedzy, dbałość o zdrowie i higienę, pomoc innym ludziom, szacunek dla przyrody... .

Przez stopnie drużynowi wprowadzają harcerki i harcerzy na drogę systematycznej pracy nad sobą. Uczą ich pokonywać kolejne progi i przekraczać granice swoich możliwości w różnych kierunkach oraz łączyć własne pragnienia i wysiłek w zespole działania. 

 

Wymagania na stopnie

Ogłoszone przez Naczelnika wymagania na stopnie określają nowe programy rozwoju członka organizacji. Stanowią one wytyczną dla indywidualnych prób na stopnie, które harcerka i harcerz układają stosownie do swoich potrzeb i możliwości, uwzględniając przy tym oczekiwania środowiska (np. rodzina, drużyna, szkoła, gmina).

Indywidualne próby realizowane są w trakcie pracy w drużynie pod opieką zastępowych i drużynowych.

W próbach określa się wymagania jakie harcerka i harcerz powinni spełniać dla osiągnięcia poziomu dojrzałości harcerskiej na dany etapie rozwoju.

Są to wymagania dotyczące: 

Postawy - czyli zachowań i nawyków, które powinni przyswoić, aby kształtować swą osobowość zgodnie
z Prawem i Przyrzeczeniem.

Wiedzy i Umiejętności - czyli poznania siebie (swoich potrzeb i możliwości), poznania i zrozumienia harcerstwa, przyrody i społeczeństwa oraz wykorzystywania tej wiedzy i stosowania tych umiejętności w życiu codziennym.

Działania - czyli podjęcia konkretnych czynności i zrealizowania konkretnych zadań wynikających
z własnych potrzeb oraz oczekiwań społeczności (dom, drużyna, szkoła, praca zawodowa, organizacje społeczne ...) i z potrzeb przyrody.

Charakterystyka systemu stopni harcerskich

System składa się z pięciu stopni, których idea została określona Uchwałą nr 27 Rady Naczelnej z dnia 10.10.1992r.

Postawę harcerki i harcerza określa Prawo i Przyrzeczenie. Wymagania stopnia mają pomóc w jej ukształtowaniu. Każdy stopień na innym poziomie określa wymagania dotyczące postawy właściwej dla harcerki i harcerza, np.:

I - CHCĘ

  • staram się zasłużyć na miano harcerki lub harcerza;

  • chcę i lubię przebywać w grupie jaką jest zastęp i drużyna, chętnie uczestniczę w organizowanych grach
    i pracach;

  • staram się poznać harcerstwo i dostosować do jego wymagań określonych w Prawie i Przyrzeczeniu

  •  

     

     

     

     

     

     

     

     

II - DOCIEKAM

  • poszukuję, tropię i odkrywam smak harcerskiej przygody;

  • szukam wzorów do naśladowania, wybierając je kieruję się kryteriami harcerskimi;

  • porównuję swoje postępowanie z wymaganiami Prawa Harcerskiego.

III - JAKI-JAKA JESTEM

  • poznaję siebie, swoje emocje, zainteresowania i możliwości, dostrzegam swoje pozytywne i negatywne cechy;

  • dostrzegam siebie na tle innych ludzi, staram się zrozumieć swoje uczucia i zachowanie wobec nich;

  • szukam sytuacji, w których mogę pomóc zgodnie z wyrażoną w Przyrzeczeniu szczerą wola.

IV - DOJRZEWAM

  • świadomie kształtuję swą osobowość według kryteriów Prawa Harcerskiego;

  • wędruję poszukując swojej drogi życiowej i swojego miejsca wśród ludzi;

  • podejmuję zadania służące mojemu rozwojowi, innym ludziom i przyrodzie.

V - DZIAŁAM

  • podejmuję zadania i wyzwania wynikające z różnych ról społecznych, które pełnię;

  • wypełniam rzetelnie swoje obowiązki rodzinne, harcerskie, zawodowe, obywatelskie i inne;

  • w swoich działaniach kieruję się systemem wartości określonych w Prawie i Przyrzeczeniu.

Stopnie zawierają wymagania umożliwiające kształtowanie pełnej osobowości zgodnie z kierunkami rozwoju przyjętymi w skautingu:

  • rozwój duchowy - uczę się być, aby żyć w zgodzie z Naturą (rozwijanie uczuć, budowanie systemu wartości, kształtowanie zasad moralnych, światopoglądu);

  • rozwój społeczny - poszukuję swego miejsca wśród ludzi, uczę się działać (rodzina, grupa, społeczność lokalna);

  • rozwój fizyczny - ćwiczę swe ciało, aby być sprawnym (zdrowie, sprawność fizyczna, techniki harcerskie);

  • rozwój intelektualny - uczę się, aby wiedzieć jakim być w działaniu (wiedza o Polsce o harcerstwie, zainteresowania, kultura).

Zasady i tryb zdobywania stopni harcerskich:  

  • Harcerka i harcerz zdobywają stopnie indywidualnie w trakcie swojej pracy w zastępie i drużynie.

  • Podstawą do zaplanowania przez harcerkę i harcerza własnej drogi rozwoju są wymagania stopni ogłaszane przez Naczelnika ZHP.

  • Harcerka i harcerz swoją próbę na stopień układają z zastępowymi i drużynowymi. W poszczególnych stopniach określa się wymagania, jakie harcerka i harcerz muszą spełnić dla osiągnięcia poziomu dojrzałości harcerskiej na danym stopniu rozwoju, tzn. Jak powinni się zachowywać w określonych sytuacjach i jakie nawyki przyswoić oraz co powinni wiedzieć i umieć.

  • Rady drużyn i kapituły stopni mogą określić szczegółowy tryb przeprowadzania próby i przyznawania stopni pod warunkiem jego zgodności z systemem stopni uchwalonym przez Radę Naczelną.

  • Zaliczanie wymagań na stopnie odbywa się w formie przyjętej przez drużynę (szczep, hufiec).

  • Zdobywanie pierwszego stopnia jest równoznaczne z podjęciem próby ZHP określonej Uchwałą RN. Nadrzędną przy konstruowaniu próby ZHP dla wstępujących do Związku jest idea stopnia właściwa dla określonego poziomu. Zakończenie próby ZHP i zdobycie pierwszego stopnia jest warunkiem dopuszczenia do Przyrzeczenia Harcerskiego.

  • Stopnie przyznają drużynowi na wniosek rad drużyn lub kapituł stopni.

  • Przyznanie stopnia drużynowi ogłaszają w rozkazie.

  • Zdobycie stopnia potwierdza się wpisem do książeczki harcerskiej i oznaczeniem na mundurze zgodnie

  • z tradycją środowiska (nabicie na krzyżu harcerskim lub nabicie na pagonach).

  • W szczególnych przypadkach

    • wędrowniczka, harcerz orli oraz harcerka i harcerz Rzeczypospolitej za zgodą drużynowych mogą zdobywać stopnie pod opieką instruktorów lub harcerzy w danym stopniu, spoza własnej drużyny;

    • do prowadzenia prób wędrowniczki, harcerza orlego oraz harcerki i harcerza Rzeczypospolitej można powołać kapitułę przy szczepie lub hufcu, do której wejdą instruktorzy i posiadający ten stopień harcerze.

       

       

       

       

       

       

       

       

       

           

bottom of page